Rudna raspoloživost

Geološki zavod Srbije 2021. godine uradio je dokument  pod nazivom „ Potencijalnost područja teritorije R Srbije sa aspekta mineralnih sirovina“. U ovom dokumentu navode se područja i raspoloživost mineralnih sirovina u Srbiji.

foto: AI

Generalno gledano tek sa pojavim mogućnosti rudarenja litijuma i poslednjim dešavanjima  javnost u Srbiji više je zainteresovana za rudna bogatstva Srbije . U potrazi za preciznijim podacima o tome šta se sve krije ispod zemlje nailazimo na dokument Geološkog zavoda „ Potencijalnost područja teritorije R Srbije sa aspekta mineralnih sirovina“.

U pomenutom dokumentu navodi se više vrsta sirovina. Kada su u pitanju metalične mineralne sirovine,  Kopaonička oblast predstavlja najveće i ekonomski najperspektivnije rudonosno područje Srbije. Po mineralnim resursima, mineragenetskoj složenosti i ekonomskim pokazateljima (ležišta olova i cinka), zauzima vodeće mesto u mineralnoj ekonomiji Srbije. Iz ovih ležišta, sa lokalnim komercijalnim sadržajima zlata i srebra i dr., plemenitih metala, otkopane su do sada najveće količine olovo-cinkovih ruda u R Srbiji. U Kopaoničkoj oblasti nalaze se ležišta olova i cinka (Trepča, Ajvalija, Kišnica, Koporić-Jelakce, Novo Brdo, Kiževak, Sastavci i dr.), antimona (Rajićeva Gora), ležišta gvožđa (Suvo Rudište), mangana-oligonitske i oksidne rude (Trepča, Dražanj, Novo Brdo i dr.), ležišta hroma (Trnava-Milatković). U peridotitskom masivu Veluća nalaze se pojave nikla, kobalta i platine.

U centralnoj Srbiji, Šumadijskom rudnom rejonu lokalizovana su uglavnom polimetalična ležišta olova i cinka, od kojih su najznačajnija Rudnik–Rudnik i Babe Kosmaj. Rudna ležišta, naročito olova i cinka, lokalno žive, kalaja, urana, antimona i dr. grupisani su u nekoliko rudnih polja i više genetskih tipova ležišta (rudno polje Avala-Kosmaj, bukuljsko-brajkovačko polje, rudničko rudno polje, rudno polje Kotlenik, rudno polje Crni vrh. Šumadijskom rudnom rejonu pripadaju i manja ležišta gvožđa, mangana silikatnog nikla, kobalta i dr. Rasipna ležišta kalaja deponovana su u okviru kvartarno aluvijalnih naslaga Cigankulje i dr. Ležišta urana vezana su za rudna polja Bukulja (Paun stena i Cigankulja) i Jelovik (Kamenac-Preturica).

U Šumadijskoj zoni na području Takova nalaze se pojave antimona i žive. Ležišta gvožđa, nikla i hroma nalaze se u Lipovcu. Podrinjski metalogenetski rejon sa ležištima obojenih i crnih metala, zauzima značajno mesto u mineralnoj ekonomiji Srbije. Pored ležišta antimona u zoni BrasinaZajača-Stolice, izdvajaju se skarnovska magnetitska ležišta Boranje (Majdani, Vranovac i Duge njive), hidrotermalna ležišta olova i cinka (Veliki Majdan). U rudnom polju Cera nalaze se rasipna ležišta kalaja i sedimentna ležišta urana (Cer i Iverak). U neogenim sedimentima (Neogeni sedimenti su geološki talozi koji potiču iz neogenskog perioda, koji je deo kenozojske ere i traje od pre oko 23 do 2,6 miliona godina.)  Jadarskog basena otkriveno je ležište litijuma Jadarska Lešnica, kod Loznice.

Resursi uljnih škriljaca deponovani su u nekoliko basena u Srbiji: aleksinački, vranjski, babušnički, kruševački, čačanski, valjevsko-mionički, kosanički i senonski tektonski rov (Knjaževac – Pirot). Uljni škriljci se ne eksploatišu u Srbiji.

6.3. Valjevsko-mionički basen – u valjevsko-mioničkom basenu uljni škriljci otkriveni su na prostoru od 40 km2 , između reka Toplice i Kolubare. Srednji sadržaj kerogena iznosi 12% a prinos ulja oko 6,3%.