Analizom i novim modelom do većeg broja priključaka na Toplanu

Centar za održivi lokalni regionalni razvoj uradio je analizu poslovanja gradske Toplane i širenja toplovodne mreže. Podaci do kojih se došlo ukazuju da bi ovim tempom priključenja bilo potrebno još 117 godina da svi gradjani budu priključeni. Kako ovaj dosadašnji model očito ne daje rezultate Centar predlaže da se konačno sedne za sto i pronadje novi koji će omogućiti veći broj priključaka gradjana.

Dr Slobodan Ilić je podsetio da je 2010 godine u Srbiji potpisan ugovor sa KFW bankom o kreditu za toplane u Srbiji kako bi se u nekoliko faza uradila toplovodna mreža i došlo do većeg broja stanovnika. Grad Valjevo bio je jedan medju 18 gradova kome je omogućena ta kreditna aktivnost. Valjevo je na raspolaganju imalo 3,15 miliona evra.

„Analize pokazuju da je od početnog cilja priključenja oko 15.000 domaćinstava ili oko 1.250.000 m2 grejne površine na SDG u Valjevu nakon završetka svih planiranih faza grejanja, do kraja posmatranog perioda (2021. godine)  priključeno 10% stambenih jedinica ( 4.847 od 47.857) ili oko 15% od ukupnog broja domaćinstava (4.847 od 32.178) ili 33% grejne površine (411.218 m2 od 1.250.000 m2).  Gašenjem 23 kotlarnice i uvođenjem novih tehnologija u proizvodnju toplotne energije u posmatranom periodu (2008-2021) Toplana je uspela da sve štetne materije koje emituje u vazduh svede ispod zakonom dozvoljenih graničnih vrednosti. . Je to dovoljno? Za neki drugi grad – možda, dok je za Valjevo sa izrazitim problemom zagađenja vazduha – NEDOVOLJNO; Nastavkom primene dosadašnjeg modela finansiranja priključenja na SDG dinamikom priključenja ostvarenom poslednjih godina (87 korisnika i 13.480 m2 godišnje) bilo bi potrebno 117 godina (15.000 domaćinstava) odnosno 62 godine (1.250.000 m2 grejne površine). ) da se postigne postavljeni cilj“, izneo je Ilić rezultate analize.

On kaže i da razgranata vrelovodna mreža i kapacitet Toplane, koji je mnogo veći od trenutnog korišćenja u SDG, omogućava primenu novog modela finansiranja sa povoljnijim odbicima za priključenje na SDG, koji bi usvojila Skupština grada, koja , zauzvrat, generiše mnogo povoljnije podatke o zagađenju vazduha u Valjevu.

Još preciznija analiza pokazuje sleedeće činjenice:

1.Do kraja 2012. u Toplani su instalisana dva kotla ukupne snage 80 megavata (jedan od 30 i drugi od 50);

2. Od 2008. kada je počela da radi Toplana, u našem SDG toplotna energija se proizvodila i isporučivala iz 26 toplotnih objekata, odnosno toplotnog postojenja u Toplani (mazut) i 13 kotlarnica, koje su kao energent koristile mazut, i 12 koje su koristile ugalj, dok se na kraju posmatranog perioda (2021) toplotna energija proizvodila i isporučivala iz 3 toplotna objekta, odnosno toplotnog postojenja u Toplani (gas/mazut) i dve kotlarnice od kojih jedna kao energent koristila drvnu biomasu – pelet, a druga ugalj.
3. 2,4 puta je bila veća grejna površina prosečno po godini, novopriključena u SDG u periodu 2008-2012 (32,130 m2) u odnosu na period 2013-2021. godina (13,480 m2);
4. Za 52% je bila duža izgrađena vrelovodna mreža prosečno po godini u periodu 2008- 2012 (1,735 m) u odnosu na period 2013-2021. godina (1,140 m);
5. Oko dva puta je bilo više izgrađenih toplotnih podstanica prosečno po godini u periodu 2008-2012 (12 kom) u odnosu na period 2013-2021. godina (6 kom);
6. 6.Za 66% se više novih korisnika priključivalo na SDG prosečno po godini u periodu 2008-2012 (144) u odnosu na period 2013-2021. godina (87);
7. 7.Po nerealizovanim planiranim investicijama prosečno po godini u periodu od 2017- 2021. godina, najlošiji rezultat od lokalnih komunalnih preduzeća ostvarila je“Toplana“ sa oko minus 57%;

Svi ovi pokazatellji po Ilićevim rečima, ukazuju da je promena sadašnjeg modela neophodna:“Predlog je da se okupe svi koji mogu da daju svoj doprinos u utvrdjivanju novog modela priključenja na daljinski sistem grejanja . Postojeći model očito ne daje rezultat nego da se sedne , svi oni koji mogu da daju svoj doprinos, kako bi se došlo do modela koji bi omogućio da se veći broj gradjana priključi na dalljinski sistem grejanja“, rekao je Ilić.

Rešavanje ovog problema imaće povoljan ne samo ekonomski efekat za gradsku Toplanu i korisnike već i povoljan efekat na socijalne i medicinske probleme koji postoje. Gradjani uglavnom navode da su priključci skupi za njihove mogućnosti pa se nameće i pitanje da li bi subvencije za priključke ili pak plaćanje na višegodišnje rate uz dalju izgradnju toplovodne mreže dalo povoljniji rezulatat u broju priključenja? Ipak, kako je naveo Ilić, ovo je samo jedno od pitanja  o kojima bi trebalo razgovarati.