Blic/Dragojlo i Miša Dudić, Žikica Jovanović Španac i dr Miša Pantić, četiri heroja iz NOR-a, najpre su sahranjeni na mestu današnjeg Centra za kulturu.
O tome svedoči fotografija koju „Blic“ prvi objavljuje posle 70 godina. Fotografije sahrane su privatna arhiva akademskog slikara Miše Dudića (55), direktnog potomka čuvenih revolucionara iz valjevskog sela Klinci: Dragojla i Miloša Miše Dudića, i do sada nisu objavljivane.
U tadašnjoj štampi ih nije bilo, a kasnije se niko nije ni interesovao za njih ni kontaktirao s porodicom tražeći fotografije da ih objavi. Međutim, ono što je i dalje misterija jeste da li su u sanducima, pored Španca i dr Pantića, baš zemni ostaci mojih predaka. Naime, moja tetka, a Dragojlova ćerka, nakon završetka rata išla je da traži grobove oca i brata. Dragojla je relativno lako našla na Mačkatu i uglavnom je bila sigurna da je zakopano telo njegovo. Za Mišino telo, međutim, uopšte nije bila sigurna jer je bolnica u Šekovićima, gde je preminuo posle ranjavanja, bila bombardovana i razrušena – priča Dudić za „Blic“.
Revolucionari sahranjeni u centru Valjeva, inače, ipak nisu dugo tu počivali. Najpre su nakratko premešteni u današnji park „Vide Jocić“, u kojem se nalaze biste narodnih heroja čiji je autor čuvena vajarka, a onda su ponovo sahranjeni u spomen-groblju borcima NOR-a u naselju Peti puk, gde je 1967. godine Josip Broz Tito upalio „večni plamen“, koji se poodavno ugasio.
– Fotografije simbolično objavljujem jer je prošlo tačno 74 godine od kako su Nemci na Svetog Luku prošli kroz Klince i spalili celo Dragojlovo imanje. Ono što je preostalo, uključujući Dragojlov pisaći sto, ćilimi, tkanice i neke lične stvari, njegova ćerka je dala muzeju, ali ta zaostavština ne da nije izložena nego se godinama ne zna šta je sa njom. Zbog toga fotografije ove zajedničke sahrane ostaju u privatnoj arhivi – kaže Dudić, podsećajući da su iz Dragojlove kuće svi bili učesnici NOR-a, da je osim njega i sina Miloša Miše stradala i ćerka Persa u logoru Aušvic, dok su supruga Stevka i druga ćerka Zorka preživele zatočeništvo Banjičkog logora.
Skrajnuti iz istorije
Žao mi je što su skrajnuti iz istorije. Dragojlo Dudić je bio učesnik i Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata, Miša je u rat otišao kao poručnik Kraljeve vojske. Podvlačim da su bili antifašisti, a ne, da tako kažem, komunjare. Malo je poznato i to da je Dragojlov brat Milovan, moj rođeni deda, kao narodni poslanik 70-ih godina u tadašnjoj skupštini tražio vraćanje obeležavanja Svetog Save u školama i da se poslanicima plate izjednače sa platama radnika, što je bila svojevrsna jeres u KPJ – priča Miša Dudić.
P.V. /Blic/Foto: Blic , Miša Dudić